El ve parmak infeksiyonlarmın çoğu, kıymık, iğne, diken batması gibi, önem verilmeyen veya yeterli tedavi edilmeyen yaralanmalardan sonra oluşur. Bunlar ağır yaralanmalar kadar sakatlayıcı sonuçlar doğurabilirler. Elde, kanlanması az tendon ve fasyal dokular bulunduğundan, infeksiyonlara karşı direnç düşüktür. El infeksiyonlarmın çoğunun nedeni stafilokoklardır. Elin yerel infeksiyonları yatak istirahati, elin yükseltilmesi ve işlevsel durumda atele alınması, bölgenin günde iki defa 15’er dakika sıcak sabunlu su ile ıslatılması ve günün diğer bölümlerinde nemli, soğuk pansuman altında tutulması ile tedavi edilebilir. Buna uygun bir antibiyotik eklenerek infeksiyon kontrol altına alınabilir. El infeksiyonlarmın tedavisindeki gecikme, hastalığın hızla derin dokulara yayılmasına, ödem, nekroz, fibrozis ve kontraktiir gelişmesine neden olur. Bazı olgularda infeksiyonun gelişmesi çok süratli olur ve cerahat teşekkül eder. Elde abseler dokunun değişik düzeylerinde olabilir; subepitelyal, intrakütanöz, subkütanöz veya subfasiyal. Apse oluşmuş ise kesinlikle bunun drenajı gerekir. Eldeki bir absenin açılmasında iki önemli nokta göz önünde bulundurulur:
– Absenin yeterli drenajının sağlanması
– Elin işlevinin bozulmaması
Abse tam oluşmadan kesi yapılırsa doğal engel (bariyer) ortadan kalkar, lenfanjit ve sellülit gelişir. Gereksiz dokulara kesi yapılırsa enfeksiyon sağlam dokulara da yayılabilir. Kesiler hiçbir zaman elin fleksiyon kıvrımlarını dik olarak kesmemelidir ve dokunma yüzeylerinden uzakta yapılmalıdır.
Akut subungual abse: Tırnak plağı ile tırnak yatağı arasında oluşan absedir. Tedavide lokalizasyonuna göre tırnağın proksimal veya distal kısmı çıkarılır.
Paronychia: Tırnak çevresindeki yumuşak doku kıvrımının infeksiyonudur. Akut ya da kronik olabilir. Manikür aletleri veya yabancı cisim batması sonucu gelişir. Tedavi cerrahi drenajdır.
Eponychia: Lunula bölgesinde tırnağın proksimal parçasının altında “pus” toplanması sonucu oluşur. Cerrahi drenaj yapılır.
Felon: Parmak pulpasının piyojenik infeksiyonudur. Parmağın distal segmenti kırmızı, ağrılı ve çok hassastır. El aşağı sarkıtıldığmda ağrı artar. Drenaj yapılıp tedavi edilmediği takdirde osteit, osteomyelit, osteonekroz veya fleksör kılıf infeksiyonuna sebep olabilir. Pulpanın drenajı tüm septalar açılacak şekilde yapılır.
Yaka düğmesi absesi (Collar-button abscess): Elin palmar yüzünün subkütan absesidir. Karakteristik olarak elin “web” boşluklarında görülür; metakarp başları arasındaki boşluklardan dorsale doğru ilerleyip kum saati şeklinde konfigürasyon gösterir. İnfeksiyon lumbrikal kanala doğru ilerleyip morbiditeyi arttırabilir. Drenaj yapılmalıdır.
Fleksör kılıf infeksiyonları: Fleksör tendon kılıfının piyojenik infeksiyonu olup destrüktif potansiyelinden dolayı önemlidir. Erken ve yeterli tedavi yapılmadığında
elin en sakatlayıcı infeksiyonudur. İnfeksiyon tendonun kayma mekanizmasını bozar, yapışıklıklara neden olur ve hareketleri engeller. Dolaşımın bozulması tendonda nekroza neden olur. Tendon kılıfı enfeksiyonları delici, ezici yaralanmalar veya iyi tedavi edilmeyen yüzeyel enfeksiyonlar sonucunda gelişir. Karakteristik bulguları; parmağın hareketsiz, semifleksiyonda, diffüz şiş, fibröz fleksör kılıf boyunca hassas ve pasif ekstansiyonda çok ağrılı olmasıdır. Tedavi cerrahi drenaj olup bazı durumlarda kapalı tendon kılıfı irrigasyonu gerekebilir.
Ulnar ve radyal bursa infeksiyonları: Radyal bursa fleksör pollisis longus tendon kılıfının proksimal uzantısı, ulnar bursa ise küçük parmağın fleksör digitorum profundus tendon kılıfının uzantısıdır. Her iki bursa infeksiyonunun el bileği düzeyinde birleşmesi “at nalı” absesi adını alır. En kısa zamanda drenaj yapılmalıdır.
Derin fasyal boşluk infeksiyonları: “Tenar” ve “Midpalmar” boşluklar palmar fasyanm derininde yer alan potansiyel boşluklardır. İnfeksiyonları nisbeten nadir görülüp tanı; palmar bölgede şişlik ve ağrı, tenar boşluk infeksiyonunda birinci ve ikinci parmak hareketlerinin kaybı, midpalmar boşluk infeksiyonunda üçüncü ve dördüncü parmak hareketlerinin kaybı ile konur. Tedavi cerrahi drenajdır.
Osteomyelit: Bu infeksiyon genellikle kemiğe bitişik bir yaradan, bir eklem infeksiyonundan veya bir tenosinoviyal infeksiyondan yayılma ile meydana gelir.
Piyojenik artrit: Eklem infeksiyonları genellikle ısırma sonrası veya komşu kemik ya da yumuşak doku infeksiyonunun yayılmasından oluşur. Eklemde pasif hareket çok kısıtlı ve ağrılıdır.
Gangrenöz infeksiyonlar: Değişik anaerob mikroorganizmalar elde gaz oluşturan infeksiyonlara sebep olabilir. Anaerobik veya mikroaerofilik streptokokun sebep olduğu düşünülen “Meleney” infeksiyonu penetran bir yaralanmayı takiben parmakta hızlı bir şişme ve gangrenöz bir değişimle sonuçlanır.
Kronik infeksiyonlar: Elde atipik mikobakteri, tüberküloz ve değişik mantarlar infeksiyona sebep olabilir. Mikobakteriyel infeksiyonlar eklem ve tendon kılıflarının sinoviyal dokusunu tutmaya meyillidir. Tanı sinoviyal biopsi ve kültürle konur. Tedaviye antimikrobiyallerle devam edilir.
