Plastik Çeşitleri Nelerdir?
Plastikler doğal ve yapay olmak üzere iki gruba ayrılırlar.
Doğal Plastikler
İlk elde edilen plastik grubu doğal plastiklerdir. İlk plastikler selüloz nitrattan üretilen saf plastiklerdir. Bunlar bitkilerdeki selülozdan yararlanılarak üretilmiştir. Selüloz nitrat kafur ve kunduz yağı gibi iki bitkisel madde ile bir araya geldiğinde bir plastik üretilir.
1868 yılında selüloz nitrat, kafur ve alkol kullanılarak bunun genleşmiş bir şekli üretildi. Buna selüloid ismi verildi ve genellikle fotoğraf ve sinema filmi gibi maddelerin üretilmesinde kullanıldı. Fakat selüloid rahatlıkla tutuşabildiğinden yerini selüloz asetat ve etil selüloz gibi selüloz plastiklerine bıraktı.
Yapay plastikler
XV. yüzyılın ilk zamanlarında yapay plastikler üretildi. Bu plastikler laboratuvarda tamamen kimyasal maddelerden üretildi.
PLASTİK ÜRETİMİNDE KULLANILAN KİMYASALLAR
- POLİETİLEN
- a) Alçak ve Yüksek Yoğunluklu Polietilen
Molekül yapısının ayarlanması ve katkı ilavesi ile istenilen özelliklerde PE’ler üretmek mümkündür.
- Sağlamdır.
- Asit, baz ve çözücülere oldukça dayanıklıdır.
- Dielektrik özellikleri üstündür.
- Çevre koşullarına dayanıklıdır.
- Kolay işlenebilme özelliği vardır.
Zincirdeki dallanmalar kristalliğin düzeyini tayin eder. YYPE’de dallanma çok az olup ve molekül yapısı doğrusaldır. Kristallik arttıkça sertlik de artar, mekanik ve kimyasal özellikleri iyileşir ve sıvı ile gazlara karşı dayanıklılık artar. AYPE maddesinin kristalliğini belirlemek için vinil asetat akrilik esterleri ilave olarak katılır. Polimerler için ortalama molekül kütlesi ile belirtilir. Ortalama molekül kütlesi, yaklaşık olarak erime indeksi ile belirlenir. Erime noktası molekül ağırlığı ile ters orantılıdır. Yüksek molekül ağırlıklı PE’ne birleştirmede organik peroksitler kullanılır. PE’nin eriyik halde harmanlanması esnasında eklenen başlıca katkı ve dolgu maddeleri aşağıda verilmiştir.
Oksitlenmeyi önleyici maddeler: Fenoller, aminler ve fosfitlerdir.
UV kararlılık sağlayıcı maddeler: En önemli katkı karbonun siyahıdır. PE’nin dışarıda güneşe karşı kullanımında ömrünü uzatır.
Kaydırıcı ve bloklaşmayı önleyici maddeler: Kaydırıcı olarak yağlık asit aminler, bloklaşmayı önleyen olarak da inorganik (silis gibi) dolgular kullanılır.
Cam elyaf maddeler: Germe dayanımı ve mekanik fonksiyonelliği artırır. Otomotiv ve boru imalatında kullanılırlar.
Polietilen, yüksek ve alçak basınç süreçleri olmak üzere belli başlı iki temel yöntemle imal edilir. Yüksek basınç süreci ile alçak yoğunluklu polietilen ve kopolimeri düşük basınç süreci ile ise yüksek yoğunluklu polietilen ve yeni geliştirilmiş olan doğrusal AYPE türü imal edilir. AYPE bir otoklavda ve ya tübular reaktörde etilen monomerinin 1200 – 3000 atm basınç ve 130 – 350 derece sıcaklıkta, organik peroksitlerin yardımı ile polimerizasyonundan üretilir. AYPE yoğunluğu 0,910 – 0,925 gr/cm3 arasında farklılık gösterir. YYPE, orgonometalik, krom oksidi, vanadyum ve molibden oksidi gibi katalizörler sayesinde 1-80 atm basınç ve 70-300 derece sıcaklıkta etilenin polimerizasyonu sonucu üretilirler.